Trầm Tử Thiêng là nhạc sĩ nhạc vàng tiêu biểu tại miền Nam Việt Nam trước và ở hải ngoại sau năm 1975. Ông cũng viết nhạc thiếu nhi với bút hiệu Anh Nam.
Tiểu sử[]
Nguyễn Văn Lợi sinh ngày 1 tháng 10 năm 1937 tại Đại Lộc, Quảng Nam, nhưng trên một số giấy tờ ghi sinh năm 1940. Ông bắt đầu ca hát từ năm lên 10 ở các thôn quê miền Nam Việt Nam từ 1945 đến 1949. Sau đó, ông lên Sàigòn học trung học.
Năm 1958, Trầm Tử Thiêng tốt nghiệp trường Sư phạm và bắt đầu dạy học. Tám năm sau, Trầm Tử Thiêng gia nhập Cục Tâm lý chiến thuộc Tổng cục Chiến tranh Chính trị, Bộ Tổng Tham mưu Quân lực Việt Nam Cộng Hòa. Thời gian này ông viết các bản nhạc như: Quân Trường Vang Tiếng Gọi, Đêm Di Hành, Mưa Trên Poncho. Vào sự kiện Tết Mậu Thân 1968, Trầm Tử Thiêng viết bài Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy nói về cầu Trường Tiền bị giật sập, và bài hát Kinh Khổ để nói về hình ảnh và tâm trạng của người dân tại Huế và Sài Gòn trong những ngày tháng căng thẳng nhất của chiến tranh Việt Nam kể từ sau sự kiện Huế Mậu Thân nói trên. Năm 1970, ông viết Tôn Nữ Còn Buồn về trận bão tàn phá miền Nam. Ngoài ra, ông cũng tham gia vào phong trào Du ca Việt Nam, và năm này ông kết hôn với bà Đỗ Thái Tần, khi ấy là con gái giám đốc mỏ than Nông Sơn vừa là chủ tiệm kim hoàn - hai người đã yêu nhau từ lâu nhưng vì dính đến vấn đề "môn đăng hộ đối" giữa hai gia đình nên cả hai chỉ có thể đến được với nhau từ năm đó.
Cũng từ năm 1970, Trầm Tử Thiêng làm việc cho chương trình Phát Thanh Học Đường chung với Lê Thương, Hùng Lân, Vĩnh Bảo, Tống Ngọc Hạp, Xuân Điềm, Bảo Tố, Đắc Đăng... Lấy bút hiệu là Anh Nam, ông sáng tác các bài nhạc thiếu nhi đề tài lịch sử, xã hội văn hóa để giáo dục cho học sinh tiểu học toàn quốc. Công việc chấm dứt khi xảy ra biến cố 30 tháng 4 năm 1975.
Sau nhiều lần vượt biên không thành, ông phải đi tù cải tạo một thời gian và đã viết nên bài Tâm Ca Của Người Tù Vượt Biển và một bài nữa viết trong khi đang ở cùng với những nhân vật cấp cao của nhà nước Việt Nam Cộng hòa cùng chịu cảnh tù đày, Hành Ca Trên Nông Trường Oan Nghiệt. Phải đến năm 1985, sau khi ra tù, ông được ca sĩ Thanh Thúy bảo lãnh sang định cư tại Little Saigon, tiểu bang California, Hoa Kỳ. Cộng đồng người Việt hải ngoại đã chào đón ông, trong đó có cả bà Tần vợ ông - cuộc tái ngộ với người vợ đã khiến ông sáng tác nên tình khúc bất hủ mang tên Mười Năm Yêu Em. Ông trở thành cố vấn ban chấp hành Hội Ký giả Việt Nam Hải ngoại hai nhiệm kỳ liên tiếp, một nhiệm kỳ vào năm 1996 và nhiệm kỳ tiếp theo vào năm 2000, nhưng vừa mới bắt đầu nhiệm kỳ tiếp theo thì ông đã qua đời. Cuối năm 1999, ông cùng các bạn văn nghệ sĩ sáng tác lập Thư viện Việt Nam tại Little Saigon.
Ở Hoa Kỳ, ông cộng tác với Trung tâm Mây và Trung tâm Asia. Đặc biệt, Trầm Tử Thiêng đã cùng Trúc Hồ sáng tác nhiều ca khúc cho thể loại nhạc đồng ca như: Bước Chân Việt Nam, Việt Nam Niềm Nhớ, Một Ngày Việt Nam, Cám Ơn Anh... và những tình khúc như Cơn Mưa Hạ, Đêm, Đã Qua Thời Mong Chờ,... Một bài hát khác của ông là Đêm nhớ về Sài Gòn viết năm 1987 cũng được nhiều người biết đến. Tháng 8 năm 1996, Trầm Tử Thiêng viết Có Tin Vui Giữa Giờ Tuyệt Vọng nhân sự kiện một làng Việt Nam được xây dựng ở Philippines dành cho người Việt lưu vong. Bài hát nổi tiếng với tiếng hát của ca sĩ Khánh Ly. Ông vẫn tiếp tục cộng tác với trung tâm Asia cho đến khi bệnh nặng và nhập viện.
Ngày 25 tháng 1 năm 2000, Trầm Tử Thiêng qua đời tại trung tâm y tế Anaheim Tây. Trong chương trình Paris By Night 53 - Thiên Đường Là Đây, MC Nguyễn Ngọc Ngạn và nữ ca sĩ Khánh Ly có đề cập và tưởng niệm nhạc sĩ, ngoài ra số báo Văn Nghệ thứ hai do trung tâm Thúy Nga phát hành có một bài báo về Trầm Tử Thiêng với tựa đề Trầm Tử Thiêng - Chiếc Cầu Đã Gãy.[1] Sau cái chết đột ngột của Trầm Tử Thiêng, trung tâm Asia đã mời nhạc sĩ Việt Dzũng như là người kế nhiệm Trầm Tử Thiêng tiếp tục cộng tác với Trúc Hồ, và đường lối của Việt Dzũng dành cho trung tâm Asia đã khiến cho trung tâm này được biết là một trung tâm băng nhạc khai thác nhạc lính và thân phận người vượt biên cũng như chống cộng nhiều nhất và thành công nhất từ trước đến nay.[2]
Năm 2007, Trung tâm Asia thực hiện chương trình ASIA 54 mang tựa đề Trầm Tử Thiêng & Trúc Hồ - Bước Chân Việt Nam để vinh danh ông cùng nhạc sĩ Trúc Hồ. Ngày 29 tháng 4 năm 2021, trung tâm Thúy Nga đăng tải Video PBN Collection - Những Tình Khúc Trữ Tình Quê Hương mang tên nhạc sĩ.[3]
Di sản để lại[]
Nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng có ít nhất 100 ca khúc sáng tác từ trước năm 1975 cho đến cuối năm 1999.
Sáng tác chung với Trúc Hồ[]
- Bên Em Đang Có Ta
- Bước Chân Việt Nam
- Cám Ơn Anh
- Cơn Mưa Hạ
- Đã Qua Thời Mong Chờ
- Đêm
- Hẹn Nhau Năm 2000
- Một Ngày Việt Nam
- Việt Nam Về Trong Nỗi Nhớ
Sáng tác ở hải ngoại[]
- Bài Tình Ca Mùa Đông
- Bên Này Biển
- Biển Khơi Niềm Nhớ (viết lời Việt)
- Biển Tối
- Có Tin Vui Giữa Giờ Tuyệt Vọng
- Cờ Vàng Bay Trên Trên Phố Bolsa
- Chợt Nghĩ Về Hai Nơi
- Cuộc Tình Desmond Molly (Ob-La-Di Ob-La-Da)
- Du Ca Trên Thành Phố Đỏ
- Dứt Bão Bắt Đầu Nước Mắt
- Đêm Nhớ Về Sàigòn (1983)
- Đò Dọc (truyện Bình Nguyên Lộc, 1987)
- Giã Từ Mùa Đông
- Gió Mưa Và Anh (đồng sáng tác với Trúc Sinh)
- Gởi Em Hành Lý
- Gửi Người Ở Lại
- Em Sầu Như Lòng Phố
- Hành Ca Trên Nông Trường Oan Nghiệt
- Hành Khúc Cho Quê Hương
- Hãy Hát Lên Tin Yêu
- Hãy Vui Lên (Khi Lòng Còn Biết Buồn)
- Hẹn Về
- Hương Muộn
- Lưu Vong Khúc (viết lời Việt)
- Mẹ Hậu Giang
- Mười Năm Yêu Em (1985)
- Một Đời Áo Mẹ, Áo Em
- Một Mai Nếu Yêu Anh (If I Fell)
- Nghe Đất (thơ Mai Thảo)
- Người Con Gái Trên Đường Bolsa (thơ Trần Trung Đạo)
- Người Đẹp Trong Mơ
- Người Ở Lại Đưa Đò
- Người Tình Mùa Hạ
- Nói Với Hồng Kông
- Phố Nhỏ Tình Người (1998)
- Quê Nhà Còn Giông Bão
- Ta Có Ngàn Năm Đợi Một Người (thơ Du Tử Lê)
- Ta Hát Tình Thương Về Biển Đông
- Tâm Ca Của Người Tù Vượt Biển
- Thà Chết Nơi Này
- Thầm Thì (đồng sáng tác với Trịnh Nguyên)
- Thư Xuân Hải Ngoại
- Tình Đầu Một Thời Áo Trắng
- Tình Yêu Nồng Ấm
- Trại Tỵ Nạn Galang
- Trở Về Làng
- Tuổi Trẻ Lên Đường
- Từ Tiếng Hát Tiếp Nối (1993)
- Tưởng Không Còn Nhìn Thấy Nhau
- Vang Vang Tình Việt Nam
- Yêu (truyện Chu Tử, 1987)
Tự sáng tác & đồng sáng tác với những nhạc sĩ khác[]
- Ai Biểu Anh Làm Thinh
- Ai Đón Em Vào Xuân
- Anh Tệ Lắm
- Bài Hát Của Tên Du Côn
- Bài Hương Ca Vô Tận
- Bài Nhã Ca Thứ Nhất
- Bài Vinh Thăng Cho Một Loài Chim
- Bài Xuân Này Xin Hát Quanh Năm
- 7000 Đêm Góp Lại
- Biệt Khúc
- Bến Hạnh Ngộ
- Bước Chân Buồn
- Cách Biệt
- Cây Mùa Xuân
- Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy
- Cõi Nghìn Trùng
- Con Quốc Việt Nam
- Cuối Ngày Trên Phố Đìu Hiu
- Đêm Di Hành
- Đêm Hạnh Ngộ
- Đêm Trên Quê Hương
- Đò Dọc
- Đời Không Như Là Mơ
- Đưa Em Vào Hạ
- Em Có Còn Trở Lại
- Em Không Còn Gì Đâu
- Gọi Nhau
- Hành Ca Trên Nông Trường Oan Nghiệt
- Hạnh Phúc Ta, Hạnh Phúc Người
- Hòa Bình Ơi! Việt Nam Ơi!
- Hỏi Huế Có Thương Không
- Hối Tiếc
- Kinh Khổ
- Khúc Sinh Ca
- Lệ Sầu Tiễn Đưa
- Làng Hòa Bình Giả Tưởng
- Lời Chúc Đầu Xuân (đồng sáng tác với Tấn An)
- Lời Của Con
- Lời Tạ Từ
- Lời Tiền Thân Của Cát
- Lời Vỗ Về Cho Ngày Sầu Muộn
- Mai Kia Hòa Bình
- Mây Hạ
- Mộng Sầu
- Một Sớm Mai Về
- Một Thời Để Nhớ
- Một Thời Uyên Ương
- Mùa Xuân Không Đợi
- Mùa Xuân Này Anh Hát Quanh Năm
- Mùa Xuân Trên Cao
- Mưa Trên Poncho
- Ngày Chưa Nguôi Yêu Dấu
- Ngày Không Thấy Mặt Trời
- Ngày Xưa Lên 5 Lên 3 (đồng sáng tác với Duy Khánh)
- Nghìn Đêm Như Một
- Người Hùng Cô Đơn
- Người Em Ngọc Thụy
- Người Mang Tên Cô Đơn
- Người Vợ Nghèo
- Nhà Người Góa Bụa
- Như Gió Như Mây
- Những Con Đường Trắng (thơ Tô Kiều Ngân)
- Những Ngày Chưa Nguôi Yêu Dấu
- Quân Trường Vang Tiếng Gọi
- Quên Hay Nhớ
- Quê Hương Ngày Em Lớn
- Rồi 20 Năm Sau (Lời Của Mẹ) (đồng sáng tác với Tấn An)
- Ru Nắng
- Ta Đã Gặp Mùa Xuân
- Thầm Thì
- Thuở Em Hờn Tủi
- Tình Bên Suối Thiên Thu
- Tình Cuối Tình Đầu
- Tình Khúc Sau Cùng
- Tình Ơi Xin Chào Em Từ Tốn
- Tôn Nữ Còn Buồn
- Tống Biệt Hành (ý thơ Thâm Tâm)
- Trả Lời Thư Em
- Trên Đỉnh Yêu Đương
- Trên Quê Hương Hòa Bình
- Trộm Nhìn Nhau
- Trong Cơn Hy Vọng
- Trong Đám Xuân Xanh Ấy (ý thơ Hàn Mặc Tử)
- Tuyết Và Người Hùng
- Từ Đó Đến Nay
- Tưởng Không Còn Nhìn Thấy Nhau
- Tưởng Niệm
- Vùng Trước Mặt
- Yêu Dấu Chưa Nguôi
Những lần nhạc của Trầm Tử Thiêng được trình bày trong các chương trình Paris By Night[]
| STT | PBN số | Tên tác phẩm | Ca sĩ thể hiện | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 31 | Mộng Sầu | Duy Quang, Dalena | Lần đầu tiên nhạc của Trầm Tử Thiêng được trình diễn trên sân khấu Paris By Night. |
| 2 | 49 | Đêm Nhớ Về Sàigòn | Don Hồ | |
| 3 | 53 | Mây Hạ | Khánh Ly | |
| 4 | Đò Dọc | Hoàng Lan, Mỹ Huyền | ||
| 5 | 61 | Đời Không Như Là Mơ | Trúc Lam, Trúc Linh | |
| 6 | 81 | Chuyện Một Chiếc Cầu Đã Gãy | Quang Lê | |
| 7 | 89 | Mộng Sầu | Khánh Hà | |
| 8 | 91 | Những Con Đường Trắng | Quang Lê | Xuất hiện trong nhạc kịch Huế Mậu Thân. |
| 9 | 94 | 7000 Đêm Góp Lại | Hương Lan | |
| 10 | 96 | Tưởng Niệm | Khánh Hà, Trân Thái Hòa | Thể hiện chung với ca khúc Đời Đá Vàng (Vũ Thành An) |
| 11 | 101 | Thư Xuân Hải Ngoại | Ngọc Hạ | |
| 12 | 104 | Mười Năm Yêu Em | Trần Thái Hòa | |
| 13 | 110 | Mùa Xuân Trên Cao | Mạnh Quỳnh | |
| 14 | 111 | Mộng Sầu | Trần Thái Hòa, Hương Giang | |
| 15 | 112 | Bài Tình Ca Mùa Đông | Thanh Hà | |
| 16 | 113 | Thư Xuân Hải Ngoại | Trần Thái Hòa | |
| 17 | 115 | Trộm Nhìn Nhau | Hoài Lâm | |
| 18 | 119 | Ru Nắng | Hương Thủy | |
| 19 | 120 | Một Thời Để Nhớ | Thái Châu | |
| 20 | Hối Tiếc | Ngọc Anh |
Thư viện ảnh[]
Thông tin bên lề[]
- Trong Paris By Night 78, nhạc sĩ Tùng Giang từng khẳng định rằng khi ông phát hiện ra mình bị ung thư, ông đã từng lo sợ rằng ông sẽ mất sớm hơn Trầm Tử Thiêng. Trầm Tử Thiêng qua đời vào lúc 62 tuổi (nếu tính theo tuổi ta thì là 63), Tùng Giang phát hiện mình bị ung thư vào năm 60 tuổi (năm 2000), và vào thời điểm đó Hoa Kỳ chưa có phác đồ điều trị ung thư cụ thể nên điều này hoàn toàn hợp lý.
