Thanh Lan là một ca sĩ, diễn viên người Việt Nam. Bà là một trong những nghệ sĩ hiếm hoi thành công trên cả ba lĩnh vực âm nhạc, điện ảnh và sân khấu. Bà nổi tiếng với các ca khúc nhạc Pháp và là một trong những gương mặt tiêu biểu cho thời kỳ đầu của nhạc trẻ ở Sài Gòn. Trong lĩnh vực điện ảnh, bà đã tham gia nhiều bộ phim nổi tiếng như Tiếng Hát Học Trò, Ván Bài Lật Ngửa.
Tiểu sử[]
Thanh Lan tên thật là Phạm Thái Thanh Lan, sinh ngày 1 tháng 3 năm 1948 tại thành phố Vinh, Nghệ An. Thuở nhỏ, Thanh Lan học tại trường trung học phổ thông Marie Curie, sau đó bà theo học Đại học Văn khoa Sài Gòn và tốt nghiệp năm 1973. Sau 1975, Thanh Lan ở lại Việt Nam tiếp tục ca hát và đóng phim. Cuối năm 1993, bà sang định cư tại California, Hoa Kỳ.
Thanh Lan tham gia nghệ thuật từ rất sớm. Từ năm 9 tuổi, bà học dương cầm với các sơ ở trường Saint Paul, sau đó được vợ nhạc sĩ Thẩm Oánh và nhạc sĩ Nghiêm Phú Phi hướng dẫn. Từ khi còn là nữ sinh của trường Marie Curie, Thanh Lan đã bắt đầu hát trên đài phát thanh VTVN trong ban Việt Nhi của nhạc sĩ Nguyễn Đức và tham gia trong ban nhạc sinh viên mang tên Hải Âu của nhạc sĩ Lê Hựu Hà - đây cũng là một ban nhạc có khuynh hướng Việt hóa nhạc trẻ đầu tiên ở Sài Gòn.
Sau ban Việt Nhi, Thanh Lan gia nhập đoàn văn nghệ học sinh sinh viên Nguồn Sống. Bà thường hát dân ca và nhạc tiền chiến và ghi tên học các lớp dân ca và đàn tranh tại Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ tại Sài Gòn. Trong chương trình văn nghệ học đường quay hình trên đài Truyền hình Sài Gòn, Thanh Lan xuất hiện trong tiết mục dân ca ba miền và liền sau đó đã được đài truyền hình liên tiếp mời tham gia chương trình nhạc tình ca. Đó là những năm 1967, 1968 khi Sài Gòn mới có những chương trình truyền hình đầu tiên. Thanh Lan cũng từng có một thời thân thiết với hãng đĩa Tú Quỳnh của nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương cũng như gia đình của vị nhạc sĩ kiêm giáo sư này.
Ngay từ khi vào năm thứ nhất của Đại học Văn khoa, Thanh Lan bắt đầu trở thành một ca sĩ nổi tiếng. Bà tham gia hát trong rất nhiều băng nhạc, hình ảnh Thanh Lan cũng hiện diện trên các bìa bản nhạc bày khắp nơi. Trong thời kỳ phát triển mạnh mẽ của phong trào nhạc trẻ Việt Nam, Thanh Lan là một trong những khuôn mặt quen thuộc nhất với những ca khúc lời Pháp.
Thanh Lan còn hát chung với nam ca sĩ Nhật Trường qua những tình khúc của Trần Thiện Thanh tạo thành cặp song ca ăn khách, rồi hai nghệ sĩ này còn đóng chung với nhau qua hai bộ phim truyền hình Trên Đỉnh Mùa Đông và Mộng Thường do Nhật Trường viết kịch bản và đạo diễn phát sóng trên đài truyền hình Sài Gòn trước năm 1975.
Bà cũng đi lưu diễn ở một số nước trên thế giới. Năm 1973, tại Nhật Bản, cùng đi với hai nhạc sĩ Ngọc Chánh và Phạm Duy, Thanh Lan đã trình bày ca khúc "Tuổi biết buồn" được vào chung kết tại Đại hội âm nhạc quốc tế Yamaha tại Tokyo. Bà còn ở lại Tokyo để thu âm hai bài "Ai no hio Kesanaide" và "Tuổi Mộng Mơ" của Phạm Duy, được dịch sang tiếng Nhật là "Yume o Miruno".
Sau vài năm gián đoạn từ 1975, Thanh Lan lại tiếp tục hoạt động bên lĩnh vực ca nhạc, nổi tiếng với các bài hát như: Cô Đi Nuôi Dạy Trẻ, Đi Qua Vùng Cỏ Non, Phượng Hồng, "Em Đi Chùa Hương, Triệu Đóa Hoa Hồng, Khi Xưa Ta Bé, Trưng Vương Khung Cửa Mùa Thu,... Bà tham gia hát nhiều nơi như Đoàn Kim Cương, đoàn Bông Hồng, đoàn Hương Miền Nam...
Thanh Lan cũng tổ chức những buổi biểu diễn riêng như Tiếng hát Thanh Lan vào năm 1991 tại sân khấu 4A ngoài trời Nhà Văn hóa Thanh niên, Đêm nhạc Thanh Lan vào năm 1992 tại hội trường 1 Nhà Văn hóa Thanh Niên. Thanh Lan đã từng thu âm băng nhạc cho các hãng băng như: Sài Gòn Audio, Bến Thành Audio, Vafaco, Phương Nam phim, Trẻ, Phú Nhuận...
Cuối năm 1993, Thanh Lan sang định cư tại Mỹ và tiếp tục tham gia các hoạt động văn nghệ. Bà đi trình diễn ở các tiểu bang của Hoa Kỳ và hợp tác thu âm cùng rất nhiều hãng đĩa. Bà từng đứng ra thực hiện riêng cho mình các CD, VCD, DVD ca nhạc, trong số đó có nhiều nhạc phẩm do bà soạn lời Việt từ những nhạc phẩm Pháp nổi tiếng. Thanh Lan đã có thời gian cộng tác qua cuốn Paris By Night 27 cho đến cuốn 50 vào cuối thập niên 1990. Ngày 21 tháng 7 năm 2017, Thanh Lan về Việt Nam sau 25 năm định cư tại hải ngoại để làm Liveshow 'Khi Xưa Ta Bé" tại Sài Gòn. Năm 2019, Thanh Lan xuất hiện là nghệ sĩ khách mời chương trình Ký Ức Vui Vẻ và có dịp hội ngộ với nghệ sĩ Chí Tài.
Sau hơn 20 năm kể từ lần cuối cùng Thanh Lan xuất hiện trên sân khấu Paris By Night, bà đã trở lại với trung tâm để thực hiện hai chương trình Thúy Nga Music Box #36 - Món Quà Kỷ Niệm với Phương Hồng Quế - Phương Hồng Ngọc và Thúy Nga Music Box #44 - Lời Cuối Cho Em với Elvis Phương, sau đó thêm một lần nữa trong Music Box số 48 với nhạc sĩ Phạm Mạnh Cương, Quang Lê và Thanh Hà. Mặc dù đã từng xuất hiện ba lần trong các chương trình Thúy Nga Music Box nhưng bà không xuất hiện trong chương trình Paris By Night 132 - Xuân Với Đời Sống Mới.
Năm 2022, Thanh Lan xuất bản tập hồi ký mang tên Bão Tố Cuộc Đời và điều này được công bố thông qua kênh YouTube của nghệ sĩ Phượng Mai. Ngày 2 tháng 8 cùng năm, Thanh Lan có mặt tại tang lễ của giáo sư Tô Văn Lai và có dịp hội ngộ với nhạc sĩ Ngọc Chánh trước khi ông mất năm tháng sau đó.[1] Thanh Lan xuất hiện trong talkshow Chuyện Phố Phường số 406 ngày 29 tháng 12 năm 2023.[2] Ngày 17 tháng 2 năm 2024, Thanh Lan xuất hiện chương trình YouTube của nhạc sĩ Sỹ Đan - Nhịp Cầu Âm Nhạc số 15. Thanh Lan xuất hiện trong talkshow Chuyện Phố Phường số 511 ngày 30 tháng 8 năm 2024.[3]
Sự nghệp ca hát[]
Xuất hiện trong các chương trình Paris By Night[]
STT | PBN số | Tên phần trình diễn | Tác giả | Thể hiện với | Ghi chú |
---|---|---|---|---|---|
1 | 27 | Tình | Văn Phụng | solo | Phần trình diễn đánh dấu lần đầu tiên Thanh Lan xuất hiện trên sân khấu Paris By Night. |
2 | 28 | Yêu Thầm | Lam Phương | ||
3 | 29 | Dấu Vết Tình Yêu | Ngô Thụy Miên | ||
4 | T'aimer | Franck Olivier | Franck Olivier | ||
5 | 32 | LK Hai Sắc Hoa Tigon | Thái Châu | ||
6 | 34 | Con Quỳ Lạy Chúa Trên Trời | Phạm Duy, thơ: Nhất Tuấn | solo | |
7 | 36 | Ôi Giàn Thiên Lý Đã Xa | Lời Việt: Phạm Duy | ||
8 | 37 | LK Trả Lại Em Yêu, Kỷ Vật Cho Em | Phạm Duy | Joseph Hiếu | |
9 | 40 | Ru Đêm | Thanh Lan | solo | |
10 | 41 | Điệu Buồn Dang Dở | Hoàng Thi Thơ | ||
11 | 43 | Chiếc Bóng Bên Đường | Phạm Duy, ý: Kim Cương | ||
12 | 50 | LK Nhạc Pháp: Histoire D'un Amour, Et Pourtant, J'entends Siffler Le Train (500 Miles), Je Sais, Mal, Si L'amour Existe Encore, Main Dans La Main | Elvis Phương |
Xuất hiện trong các chương trình Thúy Nga Music Box[]
STT | TNMB số | Tên phần trình diễn | Tác giả | Thể hiện với |
---|---|---|---|---|
1 | 36 | Ta Vui Ca Vang | Văn Phụng | Phương Hồng Quế, Phương Hồng Ngọc |
2 | Trăm Nhớ Ngàn Thương | Lam Phương | solo | |
3 | Mùa Thu Cho Em | Ngô Thụy Miên | ||
4 | Cho Em Quên Tuổi Ngọc (trích đoạn) | Lam Phương, lời Anh: Thanh Lan | ||
5 | Giã Từ Đêm Mưa | Văn Phụng | Phương Hồng Quế, Phương Hồng Ngọc | |
6 | 44 | Lời Cuối Cho Em | Nguyễn Vũ | Elvis Phương |
7 | Cho Em Quên Tuổi Ngọc | Lam Phương, lời Anh: Thanh Lan | solo | |
8 | Tiếng Dương Cầm | Văn Phụng | ||
9 | Bước Tình Hồng | Nguyễn Trung Cang | ||
10 | Một Lời Cuối Cho Em | Nguyễn Ánh 9 | Elvis Phương | |
11 | 48 | Thu Ca | Phạm Mạnh Cương | Thanh Hà, Quang Lê |
12 | Thu Về Trong Mắt Em | solo | ||
13 | Thương Hoài Ngàn Năm | |||
14 | Một Lần Yêu | |||
15 | Thung Lũng Hồng | Thanh Hà, Quang Lê |
Xuất hiện trong các liveshow[]
STT | Tên liveshow | Tên phần trình diễn | Tác giả | Thể hiện với |
---|---|---|---|---|
1 | Về Đây Nghe Em | Gọi Người Yêu Dấu | Vũ Đức Nghiêm | solo |
2 | Trả Lại Em Yêu | Phạm Duy |
Thư viện ảnh[]
Thông tin bên lề[]
- Tại miền Nam trước năm 1975 cũng có một nghệ sĩ cũng sử dụng nghệ danh Thanh Lan (1941 - 2015), vốn là một ca sĩ và sau này là nhà sáng lập hãng băng đĩa Thanh Lan tại hải ngoại vào thập niên 1980, và người ta gọi bà là "Thanh Lan lớn" để phân biệt với Thanh Lan chuyên hát nhạc Pháp.
- Thanh Lan cũng chính là lý do ra đời nghệ danh của cố ca sĩ Ngọc Lan, bởi tên thật của Ngọc Lan trùng với tên và là nghệ danh của Thanh Lan.
- Nữ ca sĩ Việt Nam Phương Thanh, có những đặc điểm ngoại hình tương đồng với Thanh Lan.