Tùng Giang là một nhạc sĩ đến từ Việt Nam. Ông được biết đến là có công lớn trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát triển những tinh hoa của nền âm nhạc Việt Nam từ thời Việt Nam Cộng hòa tại hải ngoại và là người tiên phong trong kỹ nghệ sử dụng phòng thu âm học được tại Hollywood vào thập niên 1980.
Tiểu sử[]
Phạm Văn Lượng sinh ngày 17 tháng 11 năm 1940 trong một gia đình người Việt tại Cambod (Campuchia). Sau này, gia đình ông về Việt Nam và ông dành trọn thời niên thiếu của mình tại Nha Trang.[1]
Xuất thân trong gia đình có mẹ là nghệ sĩ (Cô Ba Được vốn là một đào hát cải lương rất nổi tiếng thuở đó), lại mê nghệ thuật từ nhỏ, năm 1956 ông là trưởng ban văn nghệ trường trung học Võ Tánh tại Nha Trang, khi ấy ông chỉ mới 15 - 16 tuổi. Ông đánh trống kiêm quản thủ nhạc cụ của nhà trường. Khi vừa học xong trung học, ông tìm đường lên tỉnh để theo đuổi niềm đam mê sân khấu của mình và làm việc cho đoàn kịch nổi tiếng Dân Nam.
Giống như nhạc sĩ Huỳnh Anh nổi danh với vai trò nghệ sĩ trống, ông cũng trở thành tay trống cừ nhất của các ban nhạc trẻ Việt Nam thời bấy giờ, tên tuổi của ông càng ngày càng được nhiều người biết đến hơn khi ông bắt đầu sáng tác nhạc. Ngày 29 tháng 5 năm 1971, Tùng Giang cùng với "vua nhạc trẻ Sài Gòn" Trường Kỳ, Jo Marcel và Nam Lộc thực hiện Đại hội Nhạc Trẻ Quốc Tế đầu tiên tại Việt Nam; sự kiện này đã thu hút tới 15 ngàn lượt xem tại sân Hoa Lư và đại hội đã kéo dài đến năm 1974. Năm 1973, Tùng Giang mở phòng trà nhạc trẻ Đêm Màu Hồng với ban nhạc The Uptight trình diễn, đó cũng là năm ông sáng tác ca khúc đầu tay Biết Đến Thuở Nào - ông chia sẻ rằng ông viết những câu từ trong ca khúc đó là từ cảm xúc thật, và nhạc lý là do ông tự nghiên cứu và học hỏi. Ông còn là thành viên của nhóm nhạc Strawberry Four cùng với Đức Huy, Tuấn Ngọc và Billy Shane (20 tháng 3 năm 1946 - 10 tháng 11 năm 1994).
Năm 1975, Tùng Giang rời gia đình sang Hoa Kỳ định cư. Tại đây, ông tìm đến Hollywood để tìm hiểu và khai phá kỹ nghệ phòng thu âm, sau đó lập ra một phòng thu của riêng mình và tiến hành thu và hòa âm lại những ca khúc mà người Việt hải ngoại đã mang từ Việt Nam qua, cũng như phổ biến và lưu truyền chúng trong cộng đồng người Việt hải ngoại. Sáng tác đầu tiên của ông khi bước chân tới Hoa Kỳ là ca khúc Tôi Với Trời Bơ Vơ, sau khi nhà ông bị trộm đột nhập và cuỗm sạch đồ đạc trong nhà, kể cả những chiếc máy ảnh mà ông đã để dành để sửa chúng.
Ở một thời điểm nào đó trong thập niên 1980, Tùng Giang liên lạc với Tô Văn Lai về sản phẩm mới của mình, kết quả là được Tô Văn Lai mời sang Paris. Tại Paris, ông ở nhờ nhà nhạc sĩ Lam Phương khi ấy cũng chỉ mới định cư tại Pháp chưa lâu. Một buổi tối nọ, Tùng Giang và Lam Phương cùng dạo chơi trong thủ đô Paris và chuyến đi đó đã tạo cho ông cảm hứng viết nên ca khúc Paris Và Em.
Năm 1984, các con của nhạc sĩ cũng được bảo lãnh để tới Hoa Kỳ sinh sống và cha con tương phùng tại California. Khi Giáng Ngọc tới Hoa Kỳ gặp cha được một thời gian ngắn thì cha cô đã đưa cô vào phòng thu của mình để thử giọng, và tới năm 1986 thì Tùng Giang giới thiệu con gái của mình trên sân khấu phòng trà Maxim. Giáng Ngọc sau này đã trở thành một xướng ngôn viên và dẫn chương trình talkshow của đài SBTN, còn Derek Phạm trở thành phó giám đốc đài truyền hình VHN, phát hình 24 tiếng mỗi ngày trên toàn nước Mỹ và có nhiều lần cố vấn cho những bộ phim của Hoa Kỳ và Việt Nam.
Năm 2000, khi ông còn làm studio thâu âm tại Nam Cali, thì phát hiện ra bị viêm gan B. Tìm mọi cách chữa trị, rồi thì Tùng Giang bán tất cả cơ sở để về Việt Nam chữa theo lối Đông y. Tại khu vực ngoại vi thành phố Buôn Mê Thuột, ông gặp một người con gái khi ấy mới 20 tuổi, hai người hẹn hò rồi cuối cùng Tùng Giang đã tiến tới hôn nhân lần thứ hai và năm 2001, ông lại có một đứa con út. Vẫn theo lời ông kể thì ba năm sau đó, bệnh biến chứng. Tùng Giang trở lại Mỹ chữa bệnh, một phần nhờ vào lòng hảo tâm của các đồng nghiệp của ông ở bên kia bờ đại dương, và được bác sĩ cho biết rằng lá gan phía phải có khối u 6 cm. Mổ xong, ông lại về Việt Nam tiếp vì đã lập gia đình ở quê nhà và ở một thời điểm nào đó, ông trở về Hoa Kỳ để tiếp tục chữa bệnh.
Năm 2005, ông lại sang Hoa Kỳ lần thứ ba để cắt bỏ và đốt một khối u ở bên trái gan - cùng thời điểm đó ông nhận được lời mời của trung tâm Thúy Nga tham dự chương trình Paris By Night 78 - Đường Xưa vinh danh ông cùng với nhạc sĩ Quốc Dũng và Châu Kỳ. Sau ca mổ ba tuần, ông lên đường sang Canada tham gia chương trình này và về nước, tiếp tục chăm sóc gia đình cùng đứa con út mới 4 tuổi và soạn một tập hồi ký kể lại cuộc đời hoạt động nghệ thuật của mình.
Việc chữa bệnh liên tục đã khiến sức khỏe của vị nhạc sĩ nhạc trẻ dần suy kiệt và trầm trọng hơn từ nhiều tháng sau khi ông bước sang tuổi 68. Tháng 3 năm 2009, nhạc sĩ Trường Kỳ trong bộ ba nhạc trẻ Tùng Giang - Trường Kỳ - Nam Lộc qua đời. Ngày 21 tháng 5 năm 2009, gia đình nhạc sĩ tổ chức một bữa ăn tối lớn, quy tụ tới hơn 100 người đều là thân hữu của nhạc sĩ và gia đình tại nhà hàng Emerald Bay, thành phố Santa Ana, California kéo dài cho đến nửa đêm. Nhạc sĩ Nam Lộc gọi buổi tối hôm đó là "buổi họp mặt hoàng hôn" vì đó là cuộc gặp gỡ báo hiệu hoàng hôn đã đến với cuộc đời của vị nhạc sĩ nhạc trẻ đa tài này. Nhạc sĩ Kỳ Phát, chủ nhiệm báo Trẻ Magazine đã hết lời ca ngợi sự đóng góp lớn lao vừa kể của nhạc sĩ Tùng Giang trong lãnh vực nghệ thuật nói chung và nhạc trẻ nói riêng, đồng thời trao tặng “tay trống cự phách Tùng Giang” tấm plaque kỷ niệm để vinh danh công việc làm cùng những giá trị nghệ thuật mà ông đã để lại cho đời.

Tùng Giang cùng những người thân quen với ông tại hải ngoại vào thập niên 1990 - từ trái sang: ca sĩ Kevin Khoa, nhạc sĩ Vũ Xuân Điềm, bác sĩ - nhạc sĩ Lý Quốc Bằng, phu nhân của Vũ Xuân Điềm, nhạc sĩ Minh Tân, soạn giả Ngô Tấn Triển, hai vị khách không rõ tên, nhạc sĩ Ngọc Chánh, nhà báo Du Miên, nhạc sĩ Trầm Tử Thiêng, người đàn ông tên Danh; chính giữa: ca sĩ Khánh Phương, Tùng Giang và Khánh Ly
Hai tuần sau "buổi họp mặt hoàng hôn", vào lúc 9 giờ 45 phút theo giờ địa phương, Tùng Giang trút hơi thở cuối cùng bên cạnh toàn thể gia đình đông đủ con cháu, hưởng dương 68 tuổi.
Di sản để lại[]
Nhạc sĩ Tùng Giang đã để lại một khối di sản lớn gồm rất nhiều bản thu - hòa âm của những tác phẩm âm nhạc Việt Nam từ trước năm 1975 trong các studio ở hải ngoại mà một thời ông từng làm chủ. Ngoài ra, ông còn có các tác phẩm nổi tiếng như sau:
- Anh Đã Quên Mùa Thu (sáng tác với Nam Lộc)
- Biển Vắng
- Biết Đến Thưở Nào
- Chỉ Riêng Mình Em Hiểu
- Chiều Vắng Em
- Cuộc Tình Xưa
- Đêm Cuối Cùng Bên Anh
- Người Tình Người Đẹp Xinh Xinh
- Paris Và Em
- Phone Cho Em (viết lời Việt)
- Ta Hôn Nhau Trong Công Viên
- Tôi Với Trời Bơ Vơ
Ông cũng có một tác phẩm sách duy nhất mà ông từng thực hiện, tựa đề Hồi ký Nhạc sĩ Tùng Giang, viết vào năm 2005 sau khi đã quay về Việt Nam.
Những lần nhạc của Tùng Giang được sử dụng trong các chương trình Paris By Night[]
STT | PBN số | Tên phần trình diễn | Ca sĩ thể hiện | Ghi chú |
---|---|---|---|---|
1 | 8 | Biết Đến Thuở Nào | Huỳnh Thi |
|
2 | 12 | Paris Và Em | Ái Vân | |
3 | 13 | Tôi Với Trời Bơ Vơ | Như Mai, ban nhạc The Magic | |
4 | 15 | Anh Đã Quên Mùa Thu | Elvis Phương, Ái Vân | Viết với Nam Lộc. |
5 | 16 | Biết Đến Thuở Nào | Bảo Hân, Thái Tài | |
6 | 29 | Người Tình Người Đẹp Xinh Xinh | Nguyễn Hưng, Nguyễn Cao Kỳ Duyên | Các bài hát nằm trong LK Bước Tình Hồng. |
7 | Cuộc Tình Xưa | |||
8 | 32 | Tôi Với Trời Bơ Vơ | Duy Quang | |
9 | 37 | Phone Cho Em | Phương Loan, ban nhạc Chi Tai's Brothers | Viết lời Việt. |
10 | 78 | Biết Đến Thuở Nào | Dương Triệu Vũ | |
11 | Anh Đã Quên Mùa Thu | Khánh Hà, Lưu Bích, Như Quỳnh | ||
12 | Tôi Với Trời Bơ Vơ | Trần Thu Hà | ||
13 | Paris Và Em | Trần Thái Hòa | ||
14 | Chỉ Riêng Mình Em Hiểu | Ngọc Liên | ||
15 | Biển Vắng | Bằng Kiều | ||
16 | Cuộc Tình Xưa | Thế Sơn | ||
17 | Người Tình Người Đẹp Xinh Xinh | Thủy Tiên |
Thư viện ảnh[]
Thông tin bên lề[]
- Tùng Giang là nhạc sĩ đầu tiên có một tác phẩm hồi ký nói về cuộc đời của ông mà được trung tâm Thúy Nga phát hành. Quyển sách có 199 trang và không rõ trang bìa trông như thế nào.
- Tùng Giang và Huỳnh Anh đều từng nổi danh tại miền Nam Việt Nam trước năm 1975 nhờ tài chơi trống, cả hai người đều có sáng tác trước và sau năm 1975, đều đã từng kết hôn hai lần và đều được trung tâm Thúy Nga mời tham gia chương trình vinh danh dòng nhạc của mình. Tuy nhiên, Huỳnh Anh có thể chơi trống trong chương trình vinh danh dòng nhạc của mình dù đã ở tuổi ngoài 70 nhưng Tùng Giang lại không thể vì tình trạng sức khỏe không cho phép.
- Trần Trịnh và Tùng Giang đều sinh ra ở những quốc gia thuộc miền Tây Việt Nam (Trần Trịnh sinh tại Thái Lan, Tùng Giang sinh tại Campuchia) nhưng gia đình của họ sau đó đều về Việt Nam sinh sống trước năm 1954; đặc biệt, hai người đều có tên khai sinh là Lượng (Trần Trịnh tên thật là Trần Văn Lượng).