Ngân Giang là một nhạc sĩ nhạc vàng người Việt Nam trước năm 1975. Ông có đến vài chục ca khúc đã quen thuộc với khán giả yêu nhạc nhiều thế hệ, nổi tiếng nhất là Tôi Vẫn Nhớ, Chờ Đông, Anh Về Kẻo Mưa, Đường Tình Đôi Ngả, Tình Nào Trong Mắt Em, Người Tình Không Đến, Nối Lại Tình Xưa... Ông còn có bút danh khác là Thượng Ngàn và Nguyên Vỹ/Nguyễn Vĩ.
Tiểu sử[]
Trước năm 1975[]
Nguyễn Văn Vỹ sinh ngày 1 tháng 6 năm 1946[1] tại Quảng Yên (nay thuộc tỉnh Quảng Ninh) trong một gia đình Nho giáo. Cha ông đã qua đời vào lúc ông bước sang thời niên thiếu, mẹ ông bỏ các con để đi theo người khác, từ đó ông và em của ông phải nương tựa nhau mà sống.[2] Thuở nhỏ ông đã tỏ ra có năng khiếu về nhạc, được các linh mục người Pháp ở địa phương hướng dẫn nên vào năm chín tuổi đậu giải nhất đàn mandoline trong cuộc thi do chủng viện tổ chức. Nhờ vậy nên sau đó nhạc sĩ Ngân Giang được các linh mục nhận làm học trò để dạy riêng về nhạc, kịch, ca hát. Năm 14 tuổi, ông đã sáng tác những bài hát có âm hưởng hùng ca, thường được hát tập thể trong các đoàn hướng đạo.
Năm 1954, nhạc sĩ Ngân Giang di cư vào Nam cùng gia đình, ban đầu ở Thủ Đức, sau đó vào đô thành Sài Gòn. Đến năm 1967, ông gia nhập quân ngũ ở tuổi 21, từ đó bắt đầu sáng tác nhiều ca khúc nổi tiếng nhất trong sự nghiệp. Trong thời kỳ 1967 đến năm 1972, nhạc sĩ Ngân Giang sáng tác rất nhiều ca khúc nổi tiếng, ngoài Chờ Đông, Đường Tình Đôi Ngả, Tình Nào Trong Mắt Em, còn có Người Tình Không Đến, Tôi Vẫn Nhớ, Tâm Sự Nàng Buram, Anh Về Kẻo Mưa, Đêm Trên Đỉnh Sầu… tuy nhiên tên tuổi của ông vẫn chưa thực sự nổi bật và được đông đảo công chúng biết tới, không có nhiều hãng dĩa tìm đến, ngoại trừ một vài ca khúc rải rác của ông được thu âm ở hãng dĩa Sóng Nhạc. Vì vậy thời điểm đó ông vẫn là một nhạc sĩ nghèo, tiền bán bản quyền phát hành nhạc không đủ để gia đình ông có được cuộc sống khá giả.
Năm 1968, ông kết hôn với một người phụ nữ tên Thơ sau một năm tìm hiểu, quen biết. Ca khúc nổi tiếng Chờ Đông được ông sáng tác tặng cho vợ, ý nghĩa của bài hát là họ đã quen nhau qua các mùa Xuân, Hạ, Thu, trước khi chờ đến mùa đông thì mối tình tròn vẹn bằng một đám cưới rồi gắn bó với nhau gần 40 năm với 5 người con vào năm 2008.
Đến khoảng cuối năm 1972, qua sự giới thiệu của nhạc sĩ Tuấn Hải, nhạc sĩ Ngân Giang đến gặp nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông để hợp tác, sáng tác nhạc cho các hãng băng dĩa của vị nhạc sĩ này. Bài hát đầu tiên mà Ngân Giang hợp tác với nhạc sĩ Nguyễn Văn Đông là Dư Âm Mùa Giáng Sinh trong băng Sơn Ca 3, sau đó nhạc của Ngân Giang xuất hiện liên tục trong băng nhạc Premier (cũng của Nguyễn Văn Đông), từ đó tên tuổi của ông được biết đến nhiều hơn và nhiều ca khúc bắt đầu được thu âm trong các băng nhạc Họa Mi, Nhã Ca, Thương Ca, đặc biệt là các băng nhạc của Chế Linh thực hiện.
Cuộc sống sau biến cố 30 tháng 4 năm 1975[]
Sau năm 1975, gia đình nhạc sĩ Ngân Giang trải qua một thời gian rất khó khăn, ông phải đạp xích lô, trong khi người vợ thì buôn bán ve chai để kiếm tiền nuôi con. Đến năm 1988, nhạc sĩ tìm đường sang nước ngoài, khởi đầu từ Campuchia[2] và sau này được bảo lãnh sang ở Orange County, năm 1993 ông bảo lãnh được vợ con sang. Vợ chồng ông làm việc cho các hãng, trước khi dời về định cư ở Arkansas từ năm 1995 - đây là một bang nằm ở phía nam nước Mỹ, ở phía đông bắc tiểu bang Texas và rất ít người Việt sinh sống, vì vậy trong suốt thời kỳ sôi động của âm nhạc hải ngoại, nhạc sĩ Ngân Giang không tham gia sinh hoạt cùng, nên thông tin về ông cũng ít người biết đến. Cũng trong năm ông về Arkansas, ông cũng đã bắt đầu gửi các bản nhạc của ông cho trung tâm Thúy Nga cũng như có ý định cùng trung tâm thực hiện một chương trình Paris By Night với chủ đề dòng nhạc của ông.[3][4]
Năm 2001, nhạc sĩ Ngân Giang phát hiện bị ung thư hạch, sau đó mắc thêm một bệnh hiếm rất ít người Á Châu mắc phải. Trong thời gian lâm bạo bệnh, nhạc sĩ Ngân Giang còn tâm nguyện chưa được thực hiện, đó là thực hiện một đêm nhạc gồm các nhạc phẩm nổi tiếng nhất trong sự nghiệp của ông - tâm nguyện này được người con gái của ông là Lan Chi ấp ủ thực hiện.
Ngày 10 tháng 1 năm 2006, nhạc sĩ Ngân Giang có viết thư tay gửi đến trung tâm Thuý Nga có nội dung như sau:[5]
"Arkansas 1/10/06
Tôi là Ngân Giang ở Arkansas.
Chúc mừng năm mới cô Ngọc Thủy.
Tháng 11 lễ Thanksgiving vừa rồi, tôi vừa xuất viện về nhà được xem chương trình Thúy Nga chủ để Dreams, trong đó có bài hát Nối Lại Tình Xưa của tôi.
Tôi viết thư này không phải là để đòi tiền tác quyền bài hát đó, nhưng để cảm ơn trung tâm Thúy Nga đã cho phổ biến và tôi cảm thấy lòng mình có một chút niềm vui.
Hôm nay tôi gửi thêm một số bản nhạc tôi sáng tác trước năm 75 để nhờ trung tâm cho phổ biến. Những bài hát này trung tâm Thúy Nga toàn quyền sử dụng trên mọi hình thức, tác giả không đòi hỏi bất cứ điều kiện gì.
Tôi chỉ muốn có thêm niềm vui trong những ngày cuối đời còn lại.
Chân thành cảm tạ với hy vọng đợi chờ.
Ngân Giang
TB. Cho tôi gửi lời thăm đến anh Tô Văn Lai."
Vào thời điểm viết lá thư trên, ông đã phải chống chọi với bạo bệnh được khoảng năm năm. Sang năm 2008, Ngân Giang tiếp tục gửi đến trung tâm Thúy Nga một gói bưu phẩm bao gồm nhiều bản nhạc của những tác phẩm của ông cùng với những băng cassette trước năm 1975 mà có thu âm các ca khúc của mình. Mặc dù trung tâm Thúy Nga đã có toàn quyền sử dụng các tác phẩm của Ngân Giang, nhưng nhạc phẩm Nối Lại Tình Xưa trong PBN 79 lại là lần cuối cùng ông được nghe tác phẩm của mình được trình bày trên sân khấu Paris By Night trước khi ông trút hơi thở cuối cùng vào ngày 28 tháng 4 năm 2009 tại thành phố Rogers, Arkansas sau một thời gian chống chọi với ung thư, hơn một tháng trước khi bước sang sinh nhật lần thứ 63 của mình.
Post-mortem[]
Nhạc sĩ Ngân Giang được an táng tại nghĩa trang Saint Stephens Columbarium, Bentonville thuộc quận Benton, bang Arkansas.[6]
Ngày 25 tháng 8 năm 2021, nghệ sĩ Phượng Mai cùng ca sĩ Lưu Việt Hùng thực hiện chương trình Nghệ Thuật Kim Cổ số 141 với đề tài về cuộc đời của Ngân Giang.[2]
Khi đã mãn hạn hợp đồng ký kết với Trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) vào năm 2022, gia đình nhạc sĩ có lên tiếng về việc VCPMC không minh bạch số tiền mà tổ chức này đã đại diện thu tác quyền của nhạc Ngân Giang trong suốt tám năm. Lan Chi chia sẻ trên báo Thanh Niên như sau:
“Sinh thời, cha tôi – nhạc sĩ Ngân Giang sáng tác cả trăm ca khúc, nổi tiếng nhất phải kể tới các ca khúc Chờ đông, Tình nào trong mắt em (Đôi mắt người xưa), Đường tình đôi ngả, Người tình không đến, Nối lại tình xưa, Tôi vẫn nhớ… Rất nhiều trung tâm ca nhạc, ca sĩ hát tác phẩm của ông nhưng không phải ai cũng trả tiền tác quyền, hoặc nếu có, họ chỉ trả một khoản tượng trưng...
Chúng tôi đã rất vui mừng và tin tưởng ủy quyền các tác phẩm âm nhạc của cha tôi cho VCPMC. Trong 8 năm ký hợp đồng (2.2.2014 – 8.3.2022), gia đình tôi ở Mỹ nên ít có điều kiện làm việc trực tiếp với VCPMC. Trung tâm đã cử một nhân viên nữ ở khu vực phía Nam chuyển tiền tác quyền cho gia đình tôi. Vì tin tưởng trung tâm, nên gia đình tôi chưa bao giờ thắc mắc về khoản tiền đã nhận.
Theo đó, sau khi kết thúc hợp đồng, gia đình cố nhạc sĩ Ngân Giang “nhận thấy cách làm việc ‘có vấn đề’ của VCPMC. Theo hợp đồng, mỗi lần thanh toán tiền, VCPMC có trách nhiệm gửi kèm bản đối soát chi tiết, nhưng gia đình tôi chưa nhận được bản đối soát bao giờ. Gần đây gia đình tôi mới biết, các tác giả ở Việt Nam được VCPMC cấp một tài khoản số để theo dõi tài sản trí tuệ của họ. Gia đình tôi chưa bao giờ nhận được tài khoản này. Trong 8 năm hợp tác, nữ nhân viên của VCPMC thanh toán tổng cộng 6 lần tiền tác quyền cho gia đình tôi. Mới đây, gia đình yêu cầu VCPMC gửi bảng đối soát chi tiết. So sánh bảng đối soát này với 6 lần tiền nữ nhân viên nói trên trả, chúng tôi nhận thấy, nữ nhân viên này trả gia đình tôi thiếu hơn 118 triệu đồng.”
Ngày 26 tháng 9 năm 2022, Tô Ngọc Thủy tiết lộ trong livestream về câu chuyện Ngân Giang từng gửi nhạc của mình cho trung tâm Thúy Nga 16 năm về trước, và vào tháng tiếp theo trung tâm đã sử dụng hai ca khúc Em Về Kẻo Mưa và Đôi Mắt Người Xưa trong hai ngày thực hiện chương trình Paris By Night 134 - In Bangkok - Nguyễn Ngọc Ngạn: Lời Cảm Ơn. Ngày 23 tháng 3 năm 2023, trung tâm Thúy Nga đăng tải video Collection bao gồm các tác phẩm của ông đã được trình bày trên sân khấu Paris By Night.[7]
Di sản để lại[]
Nhạc sĩ Ngân Giang đã để lại cho hậu thế hơn 50 ca khúc đã được phổ biến rộng rãi, bao gồm:
- Anh Về Kẻo Mưa
- Buồn Vui Đời Người
- Bọn Tôi Về Sài Gòn Giữa Một Đêm Mưa
- Cho Tôi
- Chờ Đông
- Chuyện Người Đẹp Đêm Trăng
- Chuyện Tình Người Lính Tác Chiến
- Chúa Ơi Con Vẫn Lẻ Loi
- Cõi Nhớ (Thượng Ngàn)
- Con Đường Hạnh Phúc
- Duyên Vợ Tình Chồng
- Dư Âm Mùa Giáng Sinh
- Đành Rằng Tình Vỗ Cánh Bay
- Đêm Trăng Nguyện Cầu
- Đêm Trên Đỉnh Sầu
- Đồng Cảnh Ngộ
- Đường Tình Đôi Ngả (Nguyên Vỹ)
- Hát Cho Linh Hồn Anh (Thượng Ngàn)
- Hát Cho Mẹ Già Em Thơ
- Lữ Khách Bên Giáo Đường
- Mẹ Vẫn Làm Phép Lạ
- Mưa
- Mùa Đông Và Lữ Khách (1974)
- Mùa Mưa Quán Lạ
- Mưa Buồn Tháng Hạ
- Người Nuôi Hy Vọng
- Người Về Đêm Mưa
- Người Tình Không Đến (Thượng Ngàn)
- Ngàn Năm Tình Vẫn Đẹp
- Ngàn Thu Vĩnh Biệt (Ngọc Lâm & Thượng Ngàn)
- Ngày Ấy Anh Về
- Ngày Và Đêm
- Ngày Về Của Kẻ Bụi Đời
- Ngày Vui Đôi Mình
- Những Con Đường Tình Sử (Nguyễn Vĩ)
- Những Người Vượt Gian Khổ
- Nối Lại Tình Xưa (Ngân Giang & Vinh Sử)
- Nỗi Lòng Cô Gánh Gạo
- Nước Mắt Và Kỷ Niệm
- Nhớ Người Tha Phương
- Phúc Thật Cho Người
- Quỳ Dưới Chân Mẹ
- Sớm Muộn Tôi Cũng Về
- Suối Nước Mắt
- Tâm Sự Nàng Buram (Ngân Giang & Vinh Sử, 1974)
- Tâm Tình Bên Chúa
- Thế Là Hết
- Tiếng Hát Lưu Đày
- Tìm Về
- Tình Cô Gánh Hàng Rong
- Tình Đẹp Như Mơ
- Tình Nào Trong Mắt Em (Đôi Mắt Người Xưa)
- Tôi Vẫn Nhớ (1974)
- Tưởng Anh Quên (Ngân Giang & Thanh Khang, 1974)
- Trăng Đêm Phố Thị
- Vỗ Tay Mừng Rạng Đông
- Việt Nam Mừng Ngày Mới
- Xin Lỗi
- Xin Người Đừng Yêu Tôi
Những lần nhạc của Ngân Giang được trình bày trên sân khấu Paris By Night[]
| STT | PBN số | Tên bài hát | Ca sĩ thể hiện | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 38 | Tôi Vẫn Nhớ | Như Quỳnh, Thế Sơn | Lần đầu tiên nhạc của Ngân Giang được trình bày trên sân khấu Paris By Night. |
| 2 | 79 | Nối Lại Tình Xưa | Như Quỳnh, Mạnh Quỳnh | |
| 3 | 96 | Đôi Mắt Người Xưa | Quang Lê | Thực hiện dưới dạng MTV bổ sung. |
| 4 | 105 | Người Tình Không Đến | Hạ Vy | |
| 5 | Gloria 1 | Dư Âm Mùa Giáng Sinh | Trịnh Lam | |
| 6 | 112 | Chờ Đông | Bảo Khánh | |
| 7 | Gloria 2 | Dư Âm Mùa Giáng Sinh | Minh Tuyết | |
| 8 | 119 | Đồng Cảnh Ngộ | Như Quỳnh, Trường Vũ | |
| 9 | 123 | Nối Lại Tình Xưa | Chế Linh, Hương Lan | |
| 10 | Gloria 3 | Dư Âm Mùa Giáng Sinh | Trần Thái Hòa | |
| 11 | 126 | Đường Tình Đôi Ngả | Quang Lê, Mai Thiên Vân | |
| 12 | 134 | Đôi Mắt Người Xưa | Tuấn Phước, Phương Yến Linh | Thể hiện cùng với ca khúc Anh Đi Mùa Cưới (Vũ Lai). |
| 13 | Anh Về Kẻo Mưa | Đan Nguyên, Băng Tâm | ||
| 14 | 136 | Người Tình Không Đến | Châu Ngọc Hà, Hà Thanh Xuân | |
| 15 | 137 | Tâm Sự Nàng Buram | Châu Ngọc Hà |
Thư viện ảnh[]
Thông tin bên lề[]
- Cho đến nay, bài hát Dư Âm Mùa Giáng Sinh của Ngân Giang là một trong hai bài hát được xuất hiện trong cả ba chương trình Paris By Night Gloria, với bài hát còn lại là Lời Con Xin Chúa (Lê Kim Khánh).
- Bút danh Ngân Giang được ông ghép từ tên người con trai tên Thượng Ngân và người cháu tên Giang. Ông cũng lấy bút danh Thượng Ngân cho những bài hát nổi tiếng là Người Tình Không Đến, Tình Nào Trong Mắt Em… Sau này nhiều người nhầm bút danh này thành Thương Ngân hoặc Thượng Ngàn.
- Một trong những ca khúc nổi tiếng nhất của nhạc sĩ Ngân Giang, vốn nổi tiếng qua đôi song ca Tuấn Vũ - Giao Linh, là Đường Tình Đôi Ngả (bị nhầm tác giả thành Lê Văn Thiện). Bài hát này kể về câu chuyện tình có thật của chính nhạc sĩ Ngân Giang. Trước khi nhập ngũ, ông có quen một người con gái ở trong cùng giáo xứ ở Thủ Đức. Hai người yêu nhau và đã tính đến chuyện trăm năm nhưng cha mẹ cô gái chê chàng nhạc sĩ nghèo nên không chấp thuận, ép gả cho người khác. Sau đó nhạc sĩ Ngân Giang cũng quen với người khác và thành vợ chồng, từ đó có bài hát mang tên Đường Tình Đôi Ngả. Nhiều năm sau đó, nhạc sĩ Ngân Giang có dịp về lại chốn cũ và gặp lại cô gái, nhìn thấy trong ánh mắt người xưa và biết rằng tình cảm vẫn còn, nên ông sáng tác Tình Nào Trong Mắt Em, sau này được biết đến với cái tên Đôi Mắt Người Xưa.
- Lê Văn Thiện cũng là tên thật của nhạc sĩ Thanh Sơn, nhưng nhạc sĩ Thanh Sơn chưa từng dùng tên thật của mình để sáng tác nhạc và không hề liên quan đến câu chuyện này.
Chú thích[]
- ↑
- ↑ 2,0 2,1 2,2 https://www.youtube.com/watch?v=v9Zr4YZPePI
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=gD_yMHYabBg
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=F_Axg4gHb4M
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=dn1VXj9vllU
- ↑ https://www.findagrave.com/memorial/134215289/vy-nguyen#add-to-vc
- ↑ https://www.youtube.com/watch?v=DKdbYdt3jK4
