Họa Mi là nữ ca sĩ nhạc trữ tình đến từ Việt Nam. Bà cùng với nữ ca sĩ Sơn Ca là hai học trò nổi tiếng nhất của cố nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ.
Tiểu sử[]
Trương Thị Mỹ sinh ngày 1 tháng 5 năm 1955, là con gái út trong gia đình có 2 người anh trai nên được cha mẹ rất cưng chiều. Tuy nhiên năm 11 tuổi, cha của cô mất vì bệnh nan y, mẹ của cô vì đau buồn nên cũng mất chỉ 6 năm sau đó, từ đó cô sống cùng với người anh trai. Năm 1972, khi còn là nữ sinh trường Gia Long, bà được Đoàn Chính (em trai nhạc sĩ Đoàn Chuẩn) gợi ý thi vào lớp thanh nhạc tại Trường Quốc gia Âm nhạc và Kịch nghệ ở Sài Gòn. Bấy giờ bà chưa có ý định làm ca sĩ mà mơ ước làm bác sĩ.[1]
Trước khi có nghệ danh như hiện nay, Họa Mi từng lấy nghệ danh là Trường My khi hát ở đài truyền hình, trường học, nhạc viện. Họa Mi học trường âm nhạc đến năm thứ ba thì nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đề nghị lăng-xê bà thành ca sĩ chuyên nghiệp. Hai tuần sau đó, bà lần đầu tiên lên sân khấu nhà hàng Maxim's với nhạc phẩm Đưa Em Xuống Thuyền của Hoàng Thi Thơ. Chính tại sân khấu này, cái tên Họa Mi đã ra đời. Bà kể lại: bản chương trình ở Maxim's ghi tên ca sĩ là Họa Mi, khiến bà thắc mắc liệu có phải là nhầm lẫn. Nhạc sĩ Hoàng Thi Thơ đáp lại: "Bắt đầu từ hôm nay, cháu là Họa Mi chứ không phải là Trường My nữa." Sở dĩ như vậy là vì Hoàng Thi Thơ muốn đào tạo một số ca sĩ với nghệ danh toàn các loài chim quý, bắt đầu là từ Sơn Ca. Họa Mi tốt nghiệp trường nhạc năm 1974.
Sau sự kiện 30 tháng 4 năm 1975, Họa Mi theo học ngành Luật, cho đến một ngày nhạc sĩ Ngọc Chánh mời bà đi hát lại ở đoàn ca nhạc hát chung với đoàn Kim Cương, nơi tụ hội Thanh Phong, Phương Đại, Thái Châu, Lệ Thu, Thanh Tuyền, Sơn Ca,... Từ đó đến khi sang Pháp, Họa Mi đã đi lưu diễn khắp các miền của Việt Nam.
Năm 1976, Họa Mi kết hôn với nghệ sĩ saxophone Lê Tấn Quốc. Chồng Họa Mi mắc bệnh mắt bẩm sinh và thị lực ngày càng kém đi, trong khi cuộc sống tại Việt Nam thập niên 1980 lại tràn đầy khó khăn. Trong một chuyến lưu diễn tại Pháp năm 1988, Họa Mi đã quyết định ở lại, nguyên nhân theo nhà văn Nguyễn Đông Thức giải thích là để tìm cách chữa mắt cho chồng. Hai năm sau bà đưa chồng và ba con sang Pháp, tuy nhiên, chồng bà chẳng những không chữa được bệnh mà còn mất không gian âm nhạc ở môi trường mới. Hai người ly hôn dù còn yêu nhau, rồi chồng bà về Việt Nam, để lại Họa Mi ở lại một tay chăm sóc ba đứa con. Thời gian này Họa Mi không dám đi diễn dài ngày nên sự trình diễn bị thu hẹp.
Sau này, Họa Mi tái giá với chồng là người Pháp gốc Sa Đéc và gần như nghỉ hát (trong một thời gian ngắn) về giúp chồng kinh doanh cửa hàng bánh và kem. Vì sợ cảm xúc ùa về mà bà không dám nghe nhạc trong một thời gian dài. Hai vợ chồng có một đứa con chung. Trong khi rất nhiều đồng nghiệp chọn chuyển sang định cư tại Hoa Kỳ để được gần gũi hơn với cộng đồng người Việt hải ngoại thì Họa Mi vẫn chọn ở lại Pháp bởi bà mang ơn đất nước đã cưu mang mình. Câu chuyện này đã trở thành nguồn gốc của bài hát Em Đi Rồi của nhạc sĩ Lam Phương.
Cũng trong thập niên 1980, bà bắt đầu cộng tác với trung tâm Thúy Nga - bà xuất hiện trong chương trình Paris By Night số 6 cùng thời điểm với nữ ca sĩ Lưu Bích, trình bày ca khúc Em Đi Rồi mà sau này bài hát đã gắn liền với giọng hát này. Năm 1989, album thứ 3 của trung tâm Thúy Nga mang tên Em Đi Rồi, thu âm 10 ca khúc với tiếng hát Họa Mi được phát hành. Suốt ba năm tiếp theo, trung tâm phát hành thêm sáu album nữa với giọng ca này, và lần cuối cùng trung tâm phát hành nhạc với giọng ca của Họa Mi là vào năm 1997 với album Bóng Chiều Xưa.
Năm 2007, Họa Mi trở lại với sân khấu Paris By Night sau mười hai năm vắng bóng, trình bày ca khúc Em Đi Rồi một lần nữa nhân dịp trung tâm thực hiện chương trình Paris By Night vinh danh nhạc sĩ Lam Phương lần thứ ba. Năm 2009, Họa Mi về Việt Nam ba tháng để thu âm liền một lúc ba album, lần đầu tiên kể từ cuốn băng Hoàng Thi Thơ 3 do Hoàng Thi Thơ thực hiện trước 1975. Trong lời tựa cho album Một Thời Yêu Nhau, Họa Mi viết: "Ngày tháng đã qua đi trong chớp mắt, tóc đã điểm bạc. Có chăng là kỷ niệm, là hạnh phúc, là khổ đau. Tôi muốn giữ mãi những phút giây quý giá của hạnh phúc. Tôi muốn tôi quên đi những chuỗi ngày của buồn đau, của những vết thương lòng đã chôn chặt từ lâu."
Ngày 15 - 16 tháng 10 năm 2022, Họa Mi trở lại sân khấu Paris By Night sau chín năm vắng bóng qua chương trình Paris By Night 134 - In Bangkok - Nguyễn Ngọc Ngạn: Lời Cảm Ơn tại thủ đô Bangkok, Thái Lan.
Chất giọng[]
Họa Mi được nhận xét có "giọng hát trong và thánh thót ở những nốt cao, ấm áp và tình cảm ở những nốt trầm".
Sự nghiệp ca hát[]
Xuất hiện trong các chương trình Paris By Night[]
| STT | PBN số | Tên phần trình diễn | Tác giả | Thể hiện với | Ghi chú |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | 6 | Em Đi Rồi | Lam Phương | solo | Phần trình diễn đầu tiên của Họa Mi trên sân khấu Paris By Night. |
| 2 | 7 | Tóc Mây | Phạm Thế Mỹ | ||
| 3 | 8 | Con Đường Tình Ta Đi | Phạm Duy | ||
| 4 | 9 | Bướm Trắng | Anh Bằng, thơ: Nguyễn Bình | ||
| 5 | 10 | Tình Nghĩa Đôi Ta Chỉ Thế Thôi | Lam Phương | ||
| 6 | 11 | Nỗi Niềm | Tuấn Khanh | ||
| 7 | Đặc Biệt | Khi Người Yêu Tôi Khóc | Trần Thiện Thanh | Elvis Phương | |
| 8 | Sérénade | Franz Schubert, lời Việt: Phạm Duy | solo | ||
| 9 | 14 | Vũ Nữ Thân Gầy | Lời Việt: Phạm Duy | ||
| 10 | 23 | Chiếc Lá Cuối Cùng | Tuấn Khanh | ||
| 11 | 34 | Trở Về Mái Nhà Xưa | Lời Việt: Phạm Duy | ||
| 13 | 36 | Nửa Hồn Thương Đau | Phạm Đình Chương | ||
| 14 | 37 | Bóng Chiều Xưa | Dương Thiệu Tước, Minh Trang | ||
| 15 | 38 | Tiếc Thu | Thanh Trang | ||
| 16 | 39 | Mộng Ban Đầu | Hoàng Trọng | ||
| 17 | 40 | Quê Mẹ | Thu Hồ | ||
| 18 | 41 | Tạ Tình | Hoàng Thi Thơ | ||
| 19 | 42 | Biết Nói Gì Đây | Huỳnh Anh | ||
| 20 | 88 | Em Đi Rồi | Lam Phương | Họa Mi trở lại sân khấu Paris By Night sau 12 năm vắng bóng. | |
| 21 | 90 | Mẹ Trùng Dương, Mẹ Việt Nam Ơi | Phạm Duy | Khánh Ly, Khánh Hà, Ý Lan, Hoàng Oanh | |
| 22 | Ai Xuôi Vạn Lý | Lê Thương | solo | ||
| 23 | 91 | Tâm Tình Gửi Huế | Hoàng Thi Thơ, thơ: Tôn Nữ Trà Mi | Ý Lan | |
| Trở Về Huế | Văn Phụng | ||||
| 24 | 94 | Suối Lệ Xanh | Phạm Mạnh Cương | solo | |
| 25 | 109 | LK Lầm, Trăm Nhớ Ngàn Thương, Em Đi Rồi, Như Giấc Chiêm Bao | Lam Phương | Elvis Phương | |
| 26 | Hát Mãi Bài Tình Ca | Thái Thịnh | Tất cả các ca sĩ tham gia PBN 109 (trừ Bảo Hân, Tuấn Vũ và Trường Vũ) | ||
| 27 | 109 VIP | Niệm Khúc Cuối | Ngô Thụy Miên | solo | |
| 28 | 128 | Tương Tư 3/Chờ Anh Trong Chiều Nay | Mặc Thế Nhân | Anh Khoa | |
| Bài Cuối Cho Người Tình | Nguyễn Vũ | ||||
| 29 | 134 | Ai Nhớ Chăng Ai | Hoàng Thi Thơ | Sơn Ca | |
| 30 | Hơn Một Lời Cảm Ơn | Ngô Minh Tài | Tất cả các ca sĩ tham gia PBN 134 (trừ Tóc Tiên, Dương Triệu Vũ và Sơn Ca) | ||
| 31 | 136 | Tình Quê Hương | Văn Lang | Sơn Ca, Hương Lan | Phụ diễn: Nhạc sĩ Võ Hoài Phúc, nhạc sĩ Vĩnh Tâm, Trang Thư, Ánh Bùi, Nguyễn Phúc và Gia Linh. |
| Qua Cơn Mê | Trịnh Lâm Ngân | ||||
| Cho Lần Cuối | Lê Uyên Phương | ||||
| 32 | Màu Hoa Thiên Lý | Hoàng Thi Thơ | solo |
Xuất hiện trong các chương trình đặc biệt & sự kiện khác[]
| STT | Tên chương trình đặc biệt | Tên phần trình diễn | Tác giả | Thể hiện với |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Thúy Nga Video 16 - Nước Non Ngàn Dặm Ra Đi | Quê Nghèo | Phạm Duy | solo |
| 2 | Tình Hoài Hương | Duy Quang | ||
| 3 | Thúy Nga Video 30 - Tình Yêu Và Ảo Ảnh | Nghẹn Ngào | Lam Phương | solo |
| 4 | Thúy Nga Video 32 - Mùa Xuân Nào Ta Về | Ngày Về | Hoàng Giác | Ái Vân, Cát Phương |
Album[]
- Thúy Nga 23 - Tiếng Hát Họa Mi: Mười Năm Yêu Em
- TNCD003 - Em Đi Rồi
- TNCD010 - Cho Em Quên Tuổi Ngọc (hát với Kiều Nga & Ngọc Lan)
- TNCD014 - Tình Sầu
- TNCD018 - Nghìn Trùng Xa Cách
- TNCD026 - Chỉ Là Giấc Mơ Qua (hát với Ái Vân)
- TNCD028 - Em Đến Thăm Anh Đêm 30 (hát với Anh Khoa)
- TNCD137 - Bóng Chiều Xưa